Egeli akademisyenlerden mikroplastik sorununa çözüm
Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Nükleer Teknoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. Görmek. Dr. Michael Duncan Yoho liderliğindeki “Deniz Canlılarında Mikroplastik Çalışmalara Yenilikçi Bir Yaklaşım: Radyo Etiketleme ve Radyo Görüntüleme (PET)” projesi TÜBİTAK 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı. . Proje kapsamında deniz canlılarının mikroplastik alımına yönelik radyoetiketleme çalışmalarının kullanıldığı ilk uygulama olacak.
AB Rektörü Prof. Dr. proje grubunu makamında karşılayarak tebrik etti. Dr. Necdet Budak, “Nükleer Bilimler Enstitümüz ve Su Ürünleri Fakültemiz öğretim üyelerinin mikroplastiklerin deniz canlıları tarafından alımına yönelik geliştirdiği proje TÜBİTAK’tan destek aldı. “Deniz canlılarının mikroplastik alımına çözüm sunan projelerinden dolayı hocalarımızı tebrik ediyor, çalışmalarında başarılar diliyorum” dedi.
Öğretim üyesi, okyanuslarda ve denizlerde bulunan toplam plastik miktarının on milyon tona ulaştığını belirtti. Görmek. Dr. Michael Duncan Yoho, “Plastik atık miktarının 2050 yılına kadar üç katına çıkacağı öngörülüyor. Plastik atıklar okyanuslarda ve denizlerde parçalanarak mikro boyutlara küçülüyor. Mikroplastik miktarındaki bu artış, küresel gıda tedariki için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Örneğin mikroplastikler istiridye ve balıklarda üreme bozukluklarına, kilo alımında azalmaya ve karaciğer hastalıklarına neden oluyor. Sardalye, hamsi ve midye gibi büyük ölçüde suyu filtreleyerek beslenen organizmalar, daha yüksek miktarlarda mikroplastik emer. Bu durum özellikle deniz ürünleri tüketiminin yüzde 38’ini sardalye ve hamsiden oluşan Türkiye için önem taşıyor. Mikroplastiklerin Türkiye ve dünya deniz canlıları üzerindeki gelecekteki etkisini tahmin etmek için gerçekçi ve titiz mikroplastik tutma ve biyotoksisite çalışmalarına ihtiyaç vardır” dedi.
“Yüksek mikroplastik alımı deniz canlılarında boğulmaya neden oluyor”
Proje hakkında detaylı bilgi veren Öğretim Üyesi. Görmek. Dr. Yoho, “Projeye başlamadan önce ilgili laboratuvar çalışmalarındaki temel sorun, deneylerde kullanılan mikroplastik boyutunun gerçekçi olmamasıdır. Bu çalışmalar mikroplastiklere maruz kalan deniz organizmalarını inceliyor. Karaciğer, mide ve diğer organlardaki mikroplastiklerin miktarı belirleniyor. Şu anda bu mikroplastikleri analiz etmek için floresan boyalar kullanılıyor. Bununla birlikte, floresan etiketleme potansiyel sızıntı, kirlenme ve düşük hassasiyet nedeniyle eleştirilmiştir. Bu düşük hassasiyet, doğadakinin 10 bin katı veya daha yüksek mikroplastik dozlarının oluşmasına yol açıyor. Beslenme sırasındaki yüksek mikroplastik konsantrasyonları deniz canlılarında öksürüğe, boğulmaya ve iştah azalmasına neden olur. Bu gerçekçi olmayan davranış ve yüksek dozlar, taraflı sonuçlara ve gerçekçi olmayan etkilere yol açmaktadır. Bu çalışmada, mikroplastik alımı ve biyotoksisite çalışmalarında kullanılan mikroplastik miktarını büyük ölçüde azaltmak için nükleer tıpta yaygın olarak kullanılan oldukça hassas bir radyo etiketleme prosedürü kullanılacaktır. Bu formülün avantajları arasında radyasyon ölçümlerinde mevcut olan düşük arka plan ortamı, yüksek güçlü sinyallerin uzun menzili ve daha uygun dedektörler sayesinde elde edilen yüksek verim yer almaktadır. “Bu gelişmiş hassasiyet, mikroplastik alımı ve biyotoksisite çalışmalarında mikroplastiklerde önemli azalmalara olanak tanıyacak.”
Radyoetiketleme sistemi ilk kez kullanılacak
Öğretim üyesi, deniz organizmalarının mikroplastik alımına yönelik radyoetiketleme çalışmalarının kullanıldığı ilk uygulama olduğunu belirtti. Görmek. Dr. Yoho, “Nükleer tıpta kullanılan mikroplastiklerle tekniklerin birleşimi, gerçekçi olmayan deney koşulları sorununa yeni bir çözüm sunacak. Bu yöntem, deniz organizmalarının mikroplastik alımına yönelik radyoetiketleme çalışmalarının kullanıldığı ilk uygulama olacak. Ayrıca Türkiye’deki nükleer tıp uzmanlığı ve altyapısı, mikroplastik araştırmalarını bir sonraki aşamaya taşıyacak konumdadır. Proje kapsamında Urla’daki canlı balık tutma tesisinde Ege Denizi’nden yakalanan sardalya balıkları çevreye alıştırılacak. Daha sonra sardalyalar Nükleer Bilimler Enstitüsü’nün akvaryumlarına aktarılacak. Pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi çağdaş nükleer tıp teknikleri daha sonra mikroplastiklerin balıklardaki etkilerini ve taşınmasını araştıracak. Çağdaş nükleer tıp teşhis ve görüntüleme teknikleri, mikoplastik incelemenin performansını ve yeteneklerini büyük ölçüde artıracaktır. “Bu yeni teknikler, bilim adamlarının artan mikroplastik atık seviyelerinin Türkiye ve küresel deniz eserleri arzı üzerindeki etkileri hakkında hipotez kurmasına olanak tanıyacak” dedi.
Öğretim üyesi bunun ortak bir çalışma olduğunu söyledi. Görmek. Yoho, “Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü ve Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyeleri ve akademisyenlerden oluşan proje ekibimiz kimyagerler, çevre bilimcileri, deniz biyologları ve su ürünleri mühendislerinden oluşuyor. Böylece projemiz, Türkiye’nin karşı karşıya olduğu mikroplastik sorununun çözümüne birçok açıdan benzersiz bir bakış açısı getirecek. Bu çeşitlilik görevin başarı şansını artırır. İçin; çevresel, bilimsel ve ekonomik “Üç farklı motivasyon unsuruyla hareket ediyoruz” dedi.
Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Nükleer Teknoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. Görmek. Dr. Michael Duncan Yoho liderliğindeki projede; Doç. Nükleer Bilimler Enstitüsü’nden Prof. Dr. Ayfer Yurt Kılçar, Prof. Dr. Emin İlker Medine, Prof. Dr. Şenol Sert, Doç. Dr. Banu Yoho, Su İşleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Bahar Bayhan, Prof. Dr. Celalettin Aydın, Prof. Dr. Cüneyt Süzer, Doç. Dr. Muharrem Hakan Kaykaç yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
